Inleiding 11
Wat is teamcoaching? 11
Opbouw van het boek 12
Gehanteerde leervormen en werkmodellen 14
Dank aan 19
Deel 1 Aan de slag om competenter te worden als professioneel teamcoach 21
1 Een nadere kennismaking met teams, en hoe teamcoaching daarbij aansluit 23
1.1 Kennis- en toepassingsvragen 24
1.2 Zelf competenter worden 27
1 Ervaring als teamcoach 27
2 Eerste try-out voor presentatie wat teamcoaching inhoudt 28
3 Welke vorm van teamcoaching kies je? 30
4 De drie petten van de manager als coachend leider 32
1.3 Reflectie 33
2 Begrippenkader en competentieprofiel zelfsturende teams 35
2.1 Kennis- en toepassingsvragen 35
2.2 Zelf competenter worden 36
5 Vragenlijst leergierigheid 38
2.3 Reflectie 39
3 Het profiel van de teamcoach 41
3.1 Kennis- en toepassingsvragen 41
3.2 Zelf competenter worden 42
6 Nulmeting competentieprofiel teamcoach, vragenlijst 42
7 Maak een basis-SWOT van jezelf als teamcoach/coachend leider 47
3.3 Het competentieprofiel van een teamcoach nader bekeken 49
8 Analysevraag over beeldvorming 7 competenties 49
9 De teamcoach als saboteur 50
10 Analyse contextgericht coachen 52
11 Hoe resultaatgericht is een team? 54
12 Focus op team-eigenaarschap voor teamprestaties en teamontwikkeling 55
13 Een professioneel gesprek over contractering 56
14 Een ethisch dilemma – wat doe je? 59
15 Casusanalyse vanuit de zeven ST!R teamcoach-competenties 59
3.4 Reflectie 60
4 De basishouding van een teamcoach 63
4.1 Kennis- en toepassingsvragen 63
4.2 Zelf competenter worden 64
16 Presence, basishouding vanuit systeemdenken 64
17 Podium maken voor patronen en patronen voorspellen 65
18 Vragenlijst basishouding teamcoach 66
19 Sluit aan met taal 67
20 De klik: aansluiting maken in een groep 68
21 Een OEN als teamcoach 69
22 Interventies maken vanuit drie posities 70
23 Door taal ruimte creëren in de groep 71
24 ‘Nat gaan’ en jezelf hardop corrigeren 74
25 Componeer je eigen ijsberg als teamcoach 76
26 Een double-loop reflectie op een tegenoverdracht 79
4.3 Reflectie 81
5 Systeemdenken als belangrijkste kader 85
5.1 Kennis- en toepassingsvragen 85
5.2 Zelf competenter worden 87
27 Ken je erfenis 87
28 Botsing van systemen-mindsets, dramadriehoek 90
29 Systeemanalyse op vier teams 91
30 Snel schakelen als systeemgerichte teamcoach, case navigator 92
31 Ontwijken en regie houden 93
32 Focus op proces met diverse werkwijzen 94
33 Focus op systeem: blijf meerzijdig partijdig 95
34 Ontsluier onzichtbare interactielijnen 97
35 Circulaire interventies op het hier-en-nu 99
36 Opstelling: systeem in beweging 100
5.3 Reflectie 101
6 De vijf kritieke succesfactoren (KSF’s) als kompas 103
6.1 Kennis- en toepassingsvragen 104
6.2 Zelf competenter worden 105
37 Verander één ding, en het hele systeem verandert 105
38 Vergroot je interventiemogelijkheden vanuit de 5 Kritieke Succesfactoren (KSF’s) 107
39 De vijf KSF’s voor de teamcoach 107
40 Herkennen en interveniëren op KSF’s (fits, misfits) in het teamverhaal 109
6.3 Reflectie 110
7 Aanvang van het teamcoachtraject 111
7.1 Kennis- en toepassingsvragen 112
7.2 Zelf competenter worden 112
41 De klik: een band opbouwen 112
42 Intake met manager en onzichtbaar team 113
43 Afronding van een intakegesprek met opdrachtgever 115
44 Intake met team, GROUP als basiswerkmodel 116
45 Functionele Analyse (FA) van het vraagstuk van het broodfabriekteam 118
46 Zeg eens ‘nee’ 121
7.3 Reflectie 122
47 Kill your darling(s), reflection-on-action 123
8 Tijdens het teamcoachtraject: basismodellen voor de teamcoach 125
8.1 Kennis- en toepassingsvragen 125
8.2 Zelf competenter worden 126
48 Algemene warming-up: ik kom binnen en ik zie … 126
49 Interactieregels herkennen in het hier-en-nu 129
50 Gewaarwordingsmodel 131
51 De Gouden Driehoek 132
52 Basispassen 135
53 Herkennen van leerniveaus 135
54 Het maken van circulaire interventies 136
9 Tijdens: het teamcoachen van een M1-team 139
9.1 Kennis- en toepassingsvragen 140
9.2 Zelf competenter worden 141
55 Begrenzen en transparant zijn in het benoemen 142
56 Feedback over je stijl als teamcoach bij een M1-groep 144
57 Voorgrond-achtergronddynamiek bespreekbaar maken 145
9.3 Reflectie 146
10 Tijdens: het teamcoachen van een M2-juniorteam 147
10.1 Kennis- en toepassingsvragen 149
10.2 Zelf competenter worden 149
58 Coachen op interactie en afstemming 151
59 Onderhandelen over emoties en zaken 152
10.3 Reflectie 154
11 Tijdens: het teamcoachen van een M3-team 155
11.1 Kennis- en toepassingsvragen 156
11.2 Zelf competenter worden 157
60 Volgen en omdraaien 158
61 Coachen op zelfstandigheid team op communicatiepiramide 159
11.3 Reflectie 160
12 Tijdens: het teamcoachen van een M4-team 163
12.1 Kennis- en toepassingsvragen 165
12.2 Zelf competenter worden 166
62 Slogans vertalen naar doorleefde identiteit 167
12.3 Reflectie 168
13 Tijdens: het coachen van niet-functionerende teams 171
13.1 Kennis- en toepassingsvragen 172
13.2 Zelf competenter worden 172
63 Quickscan misfits en vijf KSF’s 172
64 Het teamcoachen van regressieve teams – drie situaties 174
65 Herkennen van defensieve strategieën 177
66 Teamcoachen van regressieve teams, vijf fasen 179
67 Het coachen van stagnerende teams vraagt om immediacy 180
68 Gesprek met management, veranderingsprocessen, transitiefasen 182
69 Onderstroomaannames bespreekbaar maken 184
13.3 Reflectie 186
14 Afronding van een teamcoachtraject 189
14.1 Kennis- en toepassingsvragen 190
14.2 Zelf competenter worden 191
70 Met een goed begin kun je goed afronden 191
71 Afscheid nemen als proces 192
72 Kritieke momenten in het afronden 193
14.3 Reflectie 193
Afsluiting Deel 1 194
Deel 2 Werkmodellen voor teamcoaching 195
Inleiding 197
Werkmodellen bij aanvang van een teamcoachtraject 199
WERKMODEL 1 Het Zandlopermodel 199
WERKMODEL 2 GROUP 200
WERKMODEL 3 Functionele Analyse (FA) 202
Werkmodellen bij M1-team 205
WERKMODEL 4 Check-in 205
WERKMODEL 5 Onderzoek naar organisatie- en teamvisie 206
WERKMODEL 6 Driehoek Context–Meetlat–Eigenaarschap 207
WERKMODEL 7 SMARTIE 208
WERKMODEL 8 Harde afspraken 209
WERKMODEL 9 Verspillingen 210
WERKMODEL 10 Om feedback vragen 211
WERKMODEL 11 De cirkeltechniek 211
WERKMODEL 12 Visueel maken van teamfocus en overzichten 213
WERKMODEL 13 Communicatiepiramide 213
WERKMODEL 14 Rolverwarring 215
WERKMODEL 15 Evalueren in drie stappen 215
WERKMODEL 16 Who’s the boss? 216
Werkmodellen bij M2-team (hoofdstuk 10) 217
WERKMODEL 17 Plaatje 1 of plaatje 2? 217
WERKMODEL 18 Walking scale met teams 218
WERKMODEL 19 Aan de slag als topteam 222
WERKMODEL 20 Cirkel van betrokkenheid en invloed 223
WERKMODEL 21 De ’10-10’-oefening: verstieren – versterken van thema 225
WERKMODEL 22 STARR-T 228
WERKMODEL 23 ORA: Organisatie-Rol Analyse 230
WERKMODEL 24 Team ontwerp competentieprofiel Z.O.T./Z.S.T. (teamvolwassenheid) 233
WERKMODEL 25 Omgaan met teamhaakjes 234
WERKMODEL 26 Onvoorziene eigenschappen 235
Werkmodellen voor M3-team (hoofdstuk 11) 237
WERKMODEL 27 CREA-model: Collectieve Reflectie, Eigen Actie 237
WERKMODEL 28 Scorelijst competentieprofiel zelfsturend team 238
WERKMODEL 29 Reflectie via het (team)ijsbergmodel 241
WERKMODEL 30 Reflectiecyclus 242
WERKMODEL 31 Tijdbalk 244
WERKMODEL 32 Teampresentatie houden 245
Werkmodellen voor een M4-team (hoofdstuk 12) 247
WERKMODEL 33 Lateraal denken 247
WERKMODEL 34 Japanse duizendknoop 249
WERKMODEL 35 Pas design thinking op zelfsturing toe 249
WERKMODEL 36 Scenariodenken 251
Werkmodellen voor het teamcoachen van niet-functionerende teams 253
WERKMODEL 37 Cirkels van acht in teams 253
WERKMODEL 38 Plek der moeite en de kracht van het hier-en-nu 256
WERKMODEL 39 Ruimte scheppen met de transitiefasen 258
WERKMODEL 40 Verander- en behoudtaal 260
Werkmodellen bij Afsluiting van een teamcoachtraject (hoofdstuk 12) 263
WERKMODEL 41 Two-minute pitch over prestaties en leerontwikkeling 263
WERKMODEL 42 Levenslessen 264
WERKMODEL 43 Ankers en ballonnen 267
Afsluiting 269
Bijlagen 271
Bijlage 1 Welke vorm van teamcoaching kies je? 273
Bijlage 2 FA met team 276
Bijlage 3 Contractering 281
Over de auteurs 285
Bronverwijzing 287
