Blij(f) wendbaar - Bevlogen aan het werk met jezelf, je team en je organisatie

In ons recent verschenen boek Blij(f) wendbaar (2021) staat wendbaarheid centraal en beschrijven we met de door ons ontwikkelde Transformatiespiraal een manier om te kunnen groeien naar the next level. De Transformatiespiraal bestaat kortgezegd uit een achtstappenplan met een thema (de 3 C’s), de vier ontwikkelzones, 8 stappen en doelstelling en passende coachinterventies.

Casus Feyenoord

Deze eeuw is Feyenoord op sportief, prestatief en financieel vlak het lelijke eendje van de zogenaamde top 3 van de Eredivisie. Over de waslijst van rariteiten, amateurisme en twijfelachtige beleidskeuzes zijn boeken, tijdschriften en kranten volgeschreven. Afgelopen seizoen werd Feyenoord kleurloos vijfde met de derde begroting van Nederland.

In essentie volgt hier, zwart-wit gesteld, de status bij de Rotterdamse volksclub: intimiderend stadion, indrukwekkend legioen en roemrucht verleden, maar ook: geen geld, geen prestaties, geen revolutionaire visie, geen geduld, geen krediet. Feyenoord belandt eens in de zoveel tijd ergens op de bodem van het dal. Wat doet deze club stelselmatig dat dit haar steeds overkomt? Er moet iets worden doorbroken. Onder lastige omstandigheden. Feyenoord was lange tijd een club zonder sterk leiderschap, sterk plan en sterke structuur met veel eilandjes, laat staan in alle geledingen de juiste man op de juiste plek. Met rammelende dossiers, zoals het nieuwe stadion, onderpresterende jeugdopleiding, bord-op-schoot-scouting en 1.0 speelwijze uit de 20e eeuw, waar onmiskenbaar een topsportklimaat ontbeert. Zoals de huidig technisch directeur (td) Arnesen onlangs uitsprak: ‘Feyenoord kan niet meer leven op de bonnefooi’ (stap 1: reflectie).

De neerwaartse spiraal ziet er zo uit: er is een crisis. Hup, een nieuwe trainer. Er ontstaat hoop. Er volgt incidenteel sportief herstel, denk aan het winnen van de KNVB-beker in 2016 en de Schaal in 2017. De verwachtingen worden irreëel hoog. De clubkas blijkt een leeg. Er volgt sportieve teleurstelling. Cynisme en kritiek dalen op de Kuip neer en er volgt weer een crisis, enzovoort… Zie daar in a nutshell de repeterende ellende. Gerard Cox zei al treffend: ‘Feyenoord-supporter ben je niet voor de lol’ (stap 2: bewustwording).

Het goede nieuws. Er is nieuw elan met nieuwe mensen in de top, zoals algemeen directeur en ondernemer Toon van Bodegom en Frank Arnesen (td). Ze durven groot en revolutionair te denken. Voorbij de standaardreflexen om de verstikkende cultuur te doorbreken. De hele organisatie wordt op de pijnbank gelegd en een spiegel voorgehouden door het onafhankelijke, Amerikaanse onderzoeksbedrijf Sportsology. Met een koers die in de kern neerkomt op doorontwikkelen en professionaliseren naar een topsportklimaat, waarde creëren op het veld en een andere speelwijze. Zo wordt gekozen voor aanvallend, attractief en avontuurlijk voetbal met moderne spelprincipes en de directie heeft het aangedurfd een relatief onervaren typische niet-Rotterdammer aan te wijzen in de persoon van Arne Slot (stap 3: richten).

Toekomst en vervolgstappen transformatie

De weg naar mogelijk duurzaam succes is ingezet met de transformatiestappen 1, 2 en 3. Een vooruitblik voor de transformatiestappen 4 t/m 8…De club moet zich in de nabije toekomst (intern) durven committeren aan ambitieuze doelstellingen op sportief, financieel en organisatorisch vlak (stap 4: doelen bepalen). De uitdaging voor de komende tijd is om de daarbij benodigde activiteiten koersvast en consistent met discipline uit te stippelen, te bewaken en te realiseren. Alle afdelingen gaan in de revisie. Nieuwe keuzes bij de jeugdopleiding, kweekvijver Onder 21, Scouting en uitbreiding en innovatie bij de begeleidingsstaf van de hoofdmacht. (stap 5: acties plannen). En een cultuur van een lerende organisatie te stimuleren waarbij geldt: ‘fouten maken mag, experimenteren moet en elke dag beter worden is een must’ (stap 6: experimenteren). Met daarbij periodiek kritisch evalueren met elkaar ‘wat blijven we gebruiken dat werkt?’ (stap 7: evalueren). En dit vooral organisatorisch te borgen door zaken in een passende structuur te fixeren en vast te leggen in een beleidsplan en praktische handboeken (stap 8: verankeren).

Innovaties mislukken altijd als er onmogelijke ambities en doelstellingen worden nagestreefd. De Transformatiespiraal bestaat daarom uit meerdere cycli waar na iedere cyclus opnieuw, in haalbare stappen, een reëel haalbare innovatie wordt gestart op weg naar het succes van ‘the next level’. De verandering bij Feyenoord vraagt een lange adem, waarbij de tijd zal leren of Feyenoord daadwerkelijk aanhaakt. De kunst is niet terug te vallen in de vicieuze cirkel en oude reflexen, zoals onlangs clubcoryfee Rinus Israël na de Conference Cup opening tegen FC Drita: ‘dit wordt niks zo dit seizoen, we nemen te veel risico en moeten weer meer defensief voetballen’. De voortekenen zijn gunstig met de huidige sterkere leiders en sleutelfiguren en significant andere beleidskeuzes. Feyenoord speelt onder Slot het fris en fruitig voetbal uit de 21e eeuw. Maar transformatie vraagt ook discipline en geen paniekvoetbal als het tegenzit. Blijft de volgens Advocaat ‘moeilijkste eredivisieclub dan ook koersvast? Vervalt het in tobben of wordt het nu echt op termijn ‘toppen’? Kijk je met ons mee door de bril van de transformatiespiraal? Veel kijkplezier, letterlijk en figuurlijk!

Over een half jaar volgt deel 2 van deze blog op onze website www.optimaal-talent.nl en zullen we beschrijven of het Feyenoord lukt de stappen 4 t/m 8 goed te doorlopen.

Dit boek is een routekaart naar meer werkplezier en betere resultaten. Aan de hand van vier domeinen – ontwikkeling van talent, team, leiderschap en organisatie – kunnen mensen doorgroeien naar the next level. Het boek staat boordevol met praktijkvoorbeelden, interventies en twintig praktische (zelf)coachopdrachten. Het is een must voor elke coach en coachend leidinggevende die met wendbaarheid, vitaliteit en sturend op werkgeluk en bevlogenheid optimale impact wil hebben.

Viktor Steijger en Stephen Steijger zijn beiden medeoprichter, managing partner en talentontwikkelaar bij Optimaal Talent B.V en opgegroeid onder de rook van Rotterdam. Viktor heeft een seizoenskaart van Feyenoord en is bestuurslid Technische Zaken bij voetbalvereniging en vv Heerjansdam. Stephen is voorzitter bij Zinkwegse Boys in Oud-Beijerland. Samen met Arjan Jansen van ’t Land zijn zij de auteurs van Blij(f) Wendbaar (2021). In totaal schreven Stephen en Viktor zes boeken over talentontwikkeling, teamcoaching, leiderschap en wendbaarheid.