We sturen enorme hoeveelheden informatie over onszelf de wereld in. We kunnen media afsluiten, maar komen niet echt los van de ervaringen, informatie en contacten die we via media hebben. We kunnen ze dan ook nauwelijks meer kritisch bekijken en zijn niet meer in staat ze op afstand te houden. Hoogleraar Mediastudies, Mark Deuze schrijft hierover in Leven in media. Over de middelen zelf, ons gebruik ervan en de manier waarop dit allemaal een plaats krijgt in het dagelijks leven.
Deuze schrijft recht voor zijn raap, zonder verwijzingen naar wetenschappelijk onderzoek of publicaties. Dit komt de leesbaarheid ten goede, want zijn boek leest als een roman, met een bronvermelding achterin. Het is één grote bron van herkenning wanneer hij terugblikt op de ontwikkeling van het brede scala aan media dat ons nu ter beschikking staat. De auteur beperkt zich daarbij niet alleen tot de media maar neemt ook andere cultuuruitingen mee zoals films, muziek, boeken en websites. De historische ontwikkeling wordt daardoor heel herkenbaar en vooral ook alledaags. Nergens wordt de huidige stand van zaken opgeblazen tot een hype. Als er positieve kanten zijn, zijn er ook negatieve. Waar we nu staan, wordt daarmee ook heel gewoon een momentopname in een reeks van andere tijdsbeelden. Natuurlijk veranderen er ook zaken. Stonden de media vroeger tussen ons en de instituties in, nu maken ze deel uit van ons en we maken ook zelf media. Ons besef en begrip van wie we zijn als mens wordt grotendeels gevormd door ons contact met anderen. Omdat deze relaties voor een deel, of zelfs geheel in media betekenis krijgen, kunnen we ons niet meer afsluiten van de media.
Volgens de auteur zijn we allemaal mediazombies geworden. Aan de ene kant zijn we alle besef van tijd en omgeving kwijtgeraakt tijdens ons mediagebruik en aan de andere kant gaat het om alle versies van ons zelf die leven in digitale databanken. Het gaat in beide gevallen om een combinatie van levend en dood zijn. Mediazombies dus. Loop maar eens door de stad dan moet je goed uitkijken niet onder de voet gelopen te worden door hen. We zijn wel meer verbonden dan ooit, maar of we ook meer in relatie zijn…?
Leven in media is een heerlijk boek, juist vanwege de herkenbaarheid van de inhoud. Het is ook een boek dat ons een stevige spiegel voorhoudt en laat inzien hoeveel er wel niet veranderd is op mediagebied de afgelopen vijftig jaar.
Over Nico Jong
Nico Jong is communicatieadviseur.