Verlies aversie was volgens Daniel Kahneman, die samen met Amos Tversky het idee voor het eerst beschreef en later onder andere voor dit werk de Nobelprijs voor kreeg, hun ‘meest nuttige bijdrage aan het onderzoek naar hoe mensen beslissingen nemen’. Binnen verschillende wetenschappen, van politicologie tot medische wetenschappen, is loss aversion een gevestigd idee. En ver daarbuiten, zo weet elke investeerder dat de impuls om verlies te vermijden niet altijd de juiste is.
Twee recente reviews van bewijs voor verlies aversie zetten vraagtekens bij de robuustheid van het effect. In beide artikelen wordt de ‘overinterpretatie’ van het effect aan de kaak gesteld. ‘Hoewel meer gewicht wordt gegeven aan heel grote verliezen, wordt dat niet gedaan bij kleinere verliezen,’ concludeert een onderzoeker op basis van een review van de literatuur. ‘Bovendien zijn de bevindingen van deze onderzoeken systematisch verkeerd gerepresenteerd als verlies aversie, terwijl de onderzoekers dit niet vonden.’
‘Voor verlies aversie om als een algemeen principe te gelden, zou je moeten vinden dat verliezen over het algemeen zwaarder wegen dan winsten, en dat winsten nooit zwaarder wegen dan verliezen,’ schrijven twee andere onderzoekers. Wanneer de onderzoeken naar verlies aversie bij elkaar worden genomen, ontstaat er niet zo’n beeld, stellen zij. Zij benadrukken dat het van de context afhangt of er meer waarde wordt gehecht aan verlies dan aan winst, of andersom.
Volgens de onderzoekers zorgt de overgeneralisatie van verlies aversie ervoor dat belangrijke psychologische processen worden gemist. ‘Meer aandacht voor het begrijpen van de psychologische processen die geassocieerd zijn met verliezen en winsten en hun contextuele invloeden, kan het wetenschappelijke onderzoek verbeteren en daarmee (...) de precisie in het voorspellen van menselijk gedrag.’ Met een knipoog besluiten ze: ‘Het verlies van verlies aversie dreigt groter te worden dan de winst.’
De onderzoekers lijken hiermee niet aan te sturen op een replicatiecrisis voor verlies aversie. En ook de eerste geïnterviewden in de wetenschap lijken hier nog niet aan te denken. Hoewel Jeffrey Bennett, een economieprofessor aan de Australian National University, ‘het belang van het uitdagen van conventionele wijsheden erkent’, gaat hij grotendeels voorbij aan het punt dat in de artikelen wordt gemaakt (een pleidooi voor een meer genuanceerd beeld van verlies aversie). Hij laat het erbij dat in zijn eigen werk consistent naar voren komt dat ‘de bereidheid van mensen om te betalen om een vermindering te voorkomen in hun beleggingen in activa (een “verlies”) groter is dan hun bereidheid om te betalen om een verhoging van dezelfde mate in hun beleggingen in activa te verkrijgen (een “winst”).’
Kahneman zelf, die de theorie voor het eerst beschreef, heeft nog niet gereageerd. Wanneer hij dat doet, dan zal zijn bijdrage waarschijnlijk constructiever zijn dan die van zijn Australische collega. Zo reageerde hij eerder kritisch (en sportief) op een artikel waarin een theorie die Kahneman beschreef in Ons feilbare denken onderuit werd gehaald.
