Een gemêleerd lijstje, zo mag je de shortlist 2017 gerust noemen. Een vleug innovatie (Het innovatiedoolhof van Gijs van Wulfen), een scheut strategie (Strategie = Executie van Jacques Pijl), een forse kneep betekenis (Handboek betekenisvol ondernemen van Kees Klomp), de nodige toekomst (Management in Singularity van Tjeu Blommaert), en ten slotte de wijze lessen (Boonstra van Manfred Bik). Verderop in dit nummer worden de vijf boeken uitgebreid aan u voorgesteld, en dat geeft mij de ruimte enige persoonlijke notities te ventileren. Over boeken/onderwerpen die het niet hebben gehaald maar niet hadden misstaan in de shortlist. Zonder natuurlijk de keuze van de jury te willen bekritiseren.
Allereerst is dat De wendbare organisatie van oudgediende Leo Kerklaan. Wat je noemt een ‘rijp’ boek. Doorleefd. Of ‘old school’, omdat oude bekenden als Mintzberg, en Kaplan en Norton worden aangehaald, en KPI’s en de PDCA-cirkel van Deming weer het hart vormen. Kerklaan is de eerste om dat te beamen, maar ‘ik ga in op de zaken waar het mis gaat. Dat het misgaat komt vaak omdat men niet begrijpt wat mensen als Deming nu precies hebben bedoeld. Alle theorieën zijn er wel, alleen we falen jammerlijk in de executie. […] Als de feitelijke implementatie van de strategie niet goed wordt geregisseerd, komt er meestal weinig van terecht.’ Je ziet Jacques Pijl instemmend knikken.
Ook had ik wel een boek verwacht waarin ‘agile’ centraal staat. Tegenwoordig is het ‘adaptiviteit’ dat de klok slaat, vooral om de toegenomen volatiliteit, onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit te pareren. En laat agile nu net een werkwijze zijn die adaptiviteit realiseert. Om, even heel concreet, een antwoord te formuleren op de uitdagingen die de ontembare want exponentieel groeiende technologische ontwikkelingen aan bedrijven stellen. Aldus Mike Hoogveld, auteur van Agile Managen.
Een boek over leiderschap had ook niet misstaan. Nu gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat we niet zijn verwend met boeken over dit onderwerp. Maar toch. Volgend jaar zal dat vermoedelijk anders zijn, want de auteur van het allereerste Managementboek van het Jaar, Joep Schrijvers, heeft met de opvolger van Hoe word ik een rat?, Hoe raak je ze kwijt?, opnieuw een serieuze kanshebber geschreven. Want een boek ‘over ontspoorde leiders en slechte managers’ zal helaas altijd actueel blijven. In dit verband is Moed - Over gedurfd leiderschap een mooie preambule. In dit boek houdt Andor de Rooij een pleidooi voor ‘gedurfd leiderschap’. Het kan in een organisatie erg onaangenaam kan ruiken, zo zegt De Rooij, maar in plaats van leiderschap te tonen, grijpt men liever naar een luchtverfrisser. Om de lieve vrede te bewaren. Uiteindelijk wordt de meur niet aan aangepakt. ‘Laffe of roekeloze leiders leven in een fantasie, moedige leiders in de realiteit. Gedurfd leiderschap start met de moed om zelf feedback te vragen en te ontvangen. Ik zie de mate waarin je zelf feedback organiseert als een thermometer voor je moed.’
Sluiten we toch af met de shortlist. Gemêleerd zoals ik zei maar vooral ook degelijk. Geen zelfhulpboeken die je van alles beloven maar uiteindelijk alleen de auteur helpen, en ook geen hype-lectuur, vaak aan de man gebracht door de verkoper van ‘hippe praatjes’ (dixit Denker des Vaderlands René ten Bos in het alleraardigste Later word ik filosoof), de onvermijdelijke goeroe dus. Nee, gewoon Hollandse degelijkheid.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
