Fuseren is een onvoorspelbaar proces. Op weg naar de fusie kan er van alles misgaan en dat gebeurt ook vaak. Echt succesvolle fusies zijn zeldzaam. Ook nadat de champagne ontkurkt is zijn er nog vele valkuilen die omzeild moeten worden voordat van een daadwerkelijk geslaagde integratie gesproken kan worden.
Het start met de veroverfase, de verkenning tussen beide partners of er voldoende basis is om samen te gaan en op welke manier. Soms gaat dat gelijkwaardig en soms is er letterlijk sprake van een verovering met een overwinnaar en een verliezer. Hoe dan ook, daarna zullen de nieuwe samenwerkingspartners moeten zorgen voor een duurzame relatie in de beheersfase. Echt rendement van de fusie wordt behaald als het zo goed gaat dat er geoogst kan worden. 'Het fusiehandboek' staat vol met noodzakelijke informatie voor iedereen die bij een fusieproces een rol heeft. Duidelijk geordend en waar mogelijk gepresenteerd als een checklist. En tussendoor geïllustreerd met praktijksituaties. Het biedt antwoord op allerlei vragen. Welke verschillende integratiemodellen zijn er eigenlijk en hoe bouw je een succesvol personeelsbestand op? De auteurs hebben veel aandacht voor de organisatiecultuur, een aspect dat in sommige boeken over organisatieverandering nogal eens snel wordt afgedaan als 'belangrijk, maar zoek het vooral zelf verder uit'.
Batelaan en Van Essen werken de cultuurkant van verandering wel verder uit. Een goed voorbeeld hiervan is te vinden in de matrix waarin de integratieopties en cultuur aan elkaar worden gekoppeld. Bij een organisatievorm waarbij beide organisaties als gelijkwaardige partners fuseren, is het van belang de culturen aan elkaar aan te passen. Niet makkelijk, maar als de nieuwe organisatie zich blijft richten op de positieve en waardevolle elementen van beide organisaties dan kan een paraplu ontstaan waaronder iedereen zich prettig voelt. Bij een organisatievorm waarbij er geen sprake is van gelijkwaardige samenvoeging zal met de ondergeschikte partij vaak maar in beperkte mate rekening worden gehouden. Deze moet dus veel slikken en voor de cultuur betekent dit vaak dat er defensief wordt gereageerd. Hierdoor vindt onbedoeld een versterking van de oude bloedgroepen plaats. 'Het fusiehandboek' is een makkelijk hulpmiddel. De indeling in de fases veroveren, beheersen en oogsten maakt dat makkelijk te vinden is waar je als lezer naar op zoek bent.
Het is echter geen receptenboek en er is geen garantie dat als je de stappen maar precies volgt er wel een geslaagd gerecht uit moet komen. Daarvoor is de werkelijkheid te complex. Het boek geeft dan ook geen antwoord op de vraag of een fusie in jouw specifieke geval een goede oplossing is en voor welke vorm dan gekozen moet worden. Wél biedt het handvatten om deze afweging goed te maken.
Over Claudia Broeke
Claudia Broeke is eigenaar van Droomproductie. Zij is organisatieadviseur en geeft trainingen en workshops.
