De auteurs, wijlen Theo IJzermans, psycholoog en psychotherapeut, en Tieneke Dijstra, psycholoog, geven in 'Je zult maar de baas zijn' helder inzicht in de gevoelswereld van de leidinggevende. Deze wereld blijft voor veel medewerkers vaak onzichtbaar. Zoals de auteurs aangeven, bestaat het beeld dat leidinggevenden altijd objectief en rechtvaardig zijn. Daarnaast zouden zij geen persoonlijke emoties kennen en weten zij altijd met hun ratio en intelligentie de problemen van de organisatie op te lossen. Er bestaan veel ideaalbeelden van leidinggevenden waaraan gewone stervelingen die leiding geven keer op keer niet voldoen - en belangrijker nog: niet kúnnen voldoen. Zelf heb ik als leidinggevende ook de boeken over gedragskenmerken en eigenschappen van zogenaamde 'goede' leiders gelezen. Je kunt dan al snel tot de conclusie komen dat je een supermens moet zijn om te kunnen voldoen aan alle eisen van goed leiderschap. Dit boek licht echter een sluier op over de menselijke maat der dingen. Het plaatst de huidige theorieën in een ander daglicht en zet tot nadenken. Ook leidinggevenden blijken een mensen van vlees, bloed en gevoelens te zijn. De auteurs hebben een zeer heldere en pragmatische manier van schrijven. Elk hoofdstuk begint met een korte inleiding waarna citaten worden aangehaald ter illustratie. Ze verwijzen zelden naar managementmodellen of wetenschappelijke studies. Verder dan het noemen van situationeel leiderschap en het verschil tussen positiemacht en persoonlijke macht gaat het niet. Gelukkig maar, in dit geval. Het maakt 'Je zult maar de baas zijn' erg 'down to earth'. Met name de aangehaalde citaten uit de interviews maken het levendig. Het is boeiend om je collega-leidinggevenden te horen over status en macht, zingeving, jezelf overwinnen en overeind blijven in chaos. De kernvraag, 'Hoe is het om leidinggevende te zijn?', wordt beantwoord door door de wol geverfde succesvolle leidinggevenden. De kern van leiding geven is dat het een hoogst persoonlijke aangelegenheid is. Mensen die een carrière als leidinggevende overwegen, kunnen zich met dit boek beter voorbereiden. Zij krijgen een goed beeld van de leuke en minder leuke kanten van het vak. Uiteraard is het ook geschikt voor ervaren managers die nieuwsgierig zijn naar de ervaringen van hun collega's. Bij het lezen van het boek kwam ik zowel clichés tegen als nieuwe inzichten. De mooiste zin in het boek was voor mij 'Leidinggevenden willen planmatig, strategisch, proactief reageren, maar hun werkdagen zijn hectisch, interactief en reactief ...' Kortom, denk vooral niet dat je als leidinggevende de touwtjes volledig in handen hebt, maar zorg dat je overeind blijft in de chaos en reflecteer, reflecteer, reflecteer. 'Je zult maar de baas zijn' laat zien dat zelfinzicht en emotionele controle belangrijk zijn om in de waan van de dag goed te blijven functioneren. Je moet de baas over jezelf blijven. Het managen begint bij jezelf.
Over Marius van Rijswijk
Marius van Rijswijk is directeur-eigenaar van consultancybureau Doen Consultancy. Hij is alumnus van Business School Nederland, de Action Learning MBA.
