Goede communicatie is cruciaal. In het bedrijfsleven. In de politiek. In het gezin. Overal eigenlijk. Misverstanden, wantrouwen, onbegrip. Ze zijn meestal het gevolg van gebrekkige – of totaal afwezige – communicatie. Blader door een willekeurige krant en je ziet dat veel berichtgeving over misstanden te herleiden zijn tot slechte communicatie. Ik dook daarom Communicator in van bestuursadviseur Rob Huisman.
Professioneel communiceren
Om direct maar helder te zijn: iedereen is een communicator. Of, zoals Huisman het zegt: ‘De Communicator is iemand die in zijn dagelijkse werk in hoge mate afhankelijk is van de wijze waarop hij met andere mensen omgaat. Zijn manier van professioneel communiceren zet de toon voor het verloop van zijn carrière.’ Voor wie geldt dit niet…?
Op mijn website heb ik op de pagina over storytelling een quote staan van Warren Buffet: ‘Je kunt je waarde met 50 procent vermeerderen door de juiste communicatieve vaardigheden aan te leren.’ Huisman zegt hetzelfde in eigen woorden: ‘Succesvol communiceren is in mijn beleving de invloedrijkste kerncompetentie die van een degelijke leidinggevende een uit uitmuntende kan maken.’
Overdenken en herkauwen
Dit begint met meer tijd te nemen voor je medewerkers, respect te tonen, aandachtig te luisteren en een juiste toonhoogte aan te slaan. Hoe dit in de praktijk werkt, legt Huisman uit met 72 inzichten die hij in de loop der jaren opdeed. Communicator is dan ook geen boek dat je in één ruk uitleest. Niet alleen omdat het meer dan 550 pagina’s omvat, maar vooral ook omdat ieder inzicht het overdenken en het herkauwen waard is. Bij deze een greep uit enkele van de inzichten.
Gevoelstemperatuur
Huisman begint door af te rekenen met de hardnekkige veronderstelling dat het delen van feiten voldoende is om anderen mee te nemen in je visie. Een misvatting die we terugzien in bestuurskamers en bij politici. Huisman: ‘Om een succesvolle communicator te worden, is meer nodig dan een gezond stel hersens, een goede opleiding en iedereen overtuigen van jouw verhaal op basis van harde, objectieve feiten. Was het maar zo simpel’.
Huisman legt de vergelijking met de objectieve waarneming van de temperatuur aan de hand van thermometers die aangeven hoe koud of warm het is in Celsius of Fahrenheit. ‘Zo overzichtelijk als deze twee heren het in hun wetenschappelijke gedrevenheid wilden maken, zo eenduidig is het voor ons als gebruikers en eenvoudige stervelingen niet geworden.’ En, zo voegt hij een belangrijke les toe: ‘De gevoelstemperatuur kan behoorlijk afwijken van wat de neutrale thermometer ons laat zien.’ Is dit niet wat er onder andere misgaat in de communicatie van de politiek verantwoordelijken in bijvoorbeeld de toeslagenaffaire, de stikstofdiscussie en de ellende in Groningen?
Bermudadriehoek
Huisman introduceert de zogenoemde Bermudadriehoek van de communicatie:
Schandalen
Zelfingenomenheid
Te grote broek
Ook nu weer zijn er bij het doorbladeren van de kranten voorbeelden te over die Huismans punt bewijzen. Zo struikelen we momenteel over de schandalen op het gebied van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, zijn er complete bevolkingsgroepen die zich door de zelfingenomenheid van politici en graaiende CEO’s en aandeelhouders niet serieus genomen voelen en trekken – zeker in verkiezingstijd – politici een veel te grote broek aan door het doen van beloftes waarvan we nu al weten dat ze deze in geen eeuwigheid kunnen inlossen. ‘Huisman: trek geen te grote broek aan, want vroeg of laat zakt hij op je enkels.’
Luisteren
In een boek over communicatie, kan een hoofdstuk over luisteren uiteraard niet missen. ‘Luisteren is een bezigheid die, zoals elke activiteit, vraagt om krachtsinspanning,’ stelt Huisman terecht. Probleem is alleen vaak dat we niet alleen last hebben van externe ruis, maar vooral ‘de meest dominante stoorzender die zijn intrek heeft genomen in je eigen hoofd: de stem waarmee je de hele dag in gesprek bent.’
Huisman: ‘De moderne mens is zo druk met zichzelf dat hij slechts gedurende een korte periode zijn opmerkzaamheid aan een ander kan schenken.’ Zonde natuurlijk. Want ‘als je weet wat de ander bezielt, wat hij wil en waarnaar hij op zoek is, dan kan je daar als communicator oneindig veel plezier van hebben.’ En zo zou ik willen aanvullen: niet alleen jij als communicator, maar ook degenen met wie je probeert te communiceren. Je medewerkers dus. Of de kiezers. De communicator doet er volgens Huisman dan ook goed aan om te leren genieten van luisteren. Hierin hebben we echter nog een lange weg te gaan. Volgens Huisman zijn veel CEO’s en andere leidinggevenden in dialogen namelijk vooral druk om hun eigen monoloog af te steken.
Zo lang hier geen verandering in komt, zal het vertrouwen in politici en de heren en dames in de boardrooms eerder blijven afnemen dan dat het terugkeert. Zij doen er dan ook wijs aan Communicator op hun nachtkastje te leggen en er voor het slapengaan een hoofdstukje uit te lezen. Trusten.
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie