Begin september 2022 was ik op vakantie in Italië toen ik halverwege die vakantie van zijn zus te horen kreeg dat Joost, een van mijn beste vrienden, plotsklaps was overleden. De bliksem kon niet harder inslaan, het contrast met pleziermakende mensen om mij heen kon niet groter zijn. Geregeld had ik die tweede week zijn zus aan de lijn. Over waar hij werkte, wie zijn opdrachtgever was, welke mensen moesten worden ingelicht, wat er op zijn LinkedIn-profiel moest komen te staan. De zus van Joost stond met haar verdriet in de regelstand en ik probeerde op afstand waar mogelijk hulp te bieden. Joost werkte in Dubai als interim testmanager en had niets vastgelegd. Niet over zijn financiën, niet over zijn afscheid. Vandaar de vele vragen en uiteindelijk ook antwoorden.
Langzaam kwam ik in beweging
Het overlijden van Joost zette mij met vertraging aan het denken want in de vier weken erna overleden Wim, mijn directe collega bij mijn toenmalige opdrachtgever, en Alexander, net als ik zelfstandig inkoopadviseur, terwijl ik die twee net voor hun niet voorziene dood nog had gesproken. Tegen de kerst kwam ik min of meer bij uit mijn verdoving, terwijl mijn werk ondertussen was doorgegaan alsof er niets aan de hand was. Ik begon na te denken over wat ikzelf had geregeld en vastgelegd over mijn afscheid, als ikzelf zou doodgaan. Dat bleek op dat moment alleen mijn donorcodicil te zijn, waarin ik had aangevinkt wat er met mijn lichaam mocht gebeuren als ik kwam te overlijden. Vrij weinig dus en een reden voor mij om actie te ondernemen.
Zonder persoonlijke (reis)gids
Het voelde als een reis naar het onbekende. Een reis die ik pas recentelijk afrondde. Ja, daar had ik graag als handige (reis)gids het boek Afscheid zonder spijt van Pauline van der Wees voor bij de hand gehad. Natuurlijk, op het internet kun je ook alles terugvinden over testament, erfrecht, levenstestament, euthanasieverklaring, digitale erfenis en uitvaart, maar de broodnodige structuur bij en de richting tijdens die reis ontbreekt dan. Iets wat je wel terugvindt in Afscheid zonder spijt. Om te beginnen door de drie delen ‘Jouw uitvaart’, ‘Jouw levenseinde’ en ‘Jouw leven’ die de kern en het grootste deel van het boek vormen. Hoewel deze genoemde volgorde in het boek is terug te vinden, geeft Pauline van der Wees zelf wel aan dat je die drie delen ook in omgekeerde volgorde kunt lezen. Dus beginnen met je leven en eindigen met je uitvaart. Dat klinkt op zich logisch(er), maar iedereen kan hierin zijn eigen keuzes maken.
Over je graf heen regeren
Over je graf heen regeren werd er ook weleens tegen me gezegd. Want ik ben er niet meer bij als de zaken gaan spelen. Dat klopt natuurlijk en daar gaat Pauline Van der Wees eveneens op in. Al in het voorwoord, waarin ze stil staat bij (op tijd) de regie nemen over je eigen afscheid, maar ook over je leven en je levenseinde. Dat dit jou en je dierbaren zal/kan helpen en voorkomt dat verkeerde of geen beslissingen worden genomen die bepaalde, minder leuke consequenties kunnen hebben. Geen onderwerp blijft daarbij in het boek onbesproken en dat doet Pauline van der Wees op een zeer respectvolle, toegankelijke manier die ook nog eens prettig leest. Zeker bij een zwaar onderwerp als het levenseinde en de dood is dat heel waardevol. Ieder deel wordt afgesloten met ervaringsverhalen van mensen die soms op tijd, soms in een heel laat stadium getroffen werden door het naderende levenseinde van zichzelf of van een van hun dierbaren.
Vooral erg praktisch
Het boek is daarnaast vooral erg praktisch. Aan het begin en het eind van het boek verwijst Pauline van der Wees naar haar eigen website voor meer informatie en het downloaden van relevante bijlagen. Verder is er in de delen over het levenseinde en het leven aan de hand van vragen ruimte voor het opschrijven van de antwoorden die er voor jou toe doen. Het boek eindigt met een hoofdstuk actielijsten, een korte lijst met voetnoten, een iets langere lijst met leestips voor volwassenen én voor kinderen, kijktips, interessante websites (zowel wel als niet genoemd in het boek) en de opzet voor een wilsverklaring om invulling te geven aan je uitvaart, ter bespreking met je naasten.
Nee, dit is geen managementboek
Hoewel dit boek op het eerste gezicht dus geen managementboek lijkt, legt Pauline van der Wees aan het eind van haar voorwoord wel de directe en zeer duidelijke link naar een van de bestverkochte managementboeken ooit, ‘The 7 Habits of Highly Effective People’ van Stephen Covey. Zij beschrijft daarbij die zeven principes ook als uitgangspunt voor de opzet van haar boek. Wees pro-actief. Begin met het eind voor ogen. Belangrijke zaken eerst. Denk in termen van winnen. Probeer eerst de ander te begrijpen en dan pas om begrepen te worden. Werk synergetisch. Houd de zaag scherp. Met het teruglezen van die principes en de korte toelichting daarop vielen voor mij na al dat eigen geregel in de twee voorafgaande jaren alle puzzelstukjes op hun plaats.
Meest persoonlijke recensie
Waarom ik dit boek wilde lezen vraag je je nu misschien af? ‘Je had toch alles al geregeld en vastgelegd?’. Ja, dat klopt. Maar wanneer ik mijn verhaal vertelde, kreeg ik van de mensen uit mijn omgeving best vaak te horen ‘Ja, dat zou ik eigenlijk ook moeten regelen’ en dan hield ik bewust mijn mond. Want niet iedereen zit op dezelfde manier in elkaar. Of je het boek Afscheid zonder spijt dan ook aanschaft, hangt af van je persoonlijke omstandigheden, hoe jij in elkaar zit of hoe jij zelf tegen je leven, je afscheid en je dood aankijkt. Jij hebt nu de regie en de keuze is aan jou. Net zoals ik mijn keuze heb gemaakt om zoveel mogelijk vast te leggen en ik kan je vertellen, dat geeft mij heel veel rust. Jou en misschien anderen om je heen ook?
Over Peter Streefkerk
Peter Streefkerk is eigenaar van Respect Inkoopconsultancy. Hij is actief met interim-management, advisering, projectmanagement, training en coaching op het gebied van contractmanagement en inkoop. Hij is auteur van boeken over contractmanagement en inkopen. Met Octavia Siertsema maakt bij een podcast over aanbesteden.
