Het is een zwaar boek met bijna 300 pagina's. Er staan heel veel afbeeldingen in van schilderijen met meestal eerst een detail uitvergroot en daarna het hele schilderij. Het omslagt is voornamelijk felgeel. De lezer ziet in twee kleine brillenglazen onderdelen van een oud schilderij. Dat is niet meteen duidelijk. Het omslag geeft weinig weer, over de inhoud van het boek. De titel, Goed kijken begint met negeren, is pakkend. De ondertitel 'De kunst van opmerkzaamheid' geeft het woord 'Kunst' voor het eerst weer. Wat mij betreft was het niet meteen duidelijk dat het boek (zo nadrukkelijk) over het kijken naar kunst zou gaan.
Schrijfster Wieteke van Zeil (geboren in 1973) is kunsthistoricus en journalist. Dat eerste zal niemand verbazen tijdens het lezen van dit bijzondere boek. De lovende commentaren op de achterflap zijn van tv-persoonlijkheden. De link naar een managementboek is voor mij niet meteen gelegd.
Van Zeil geeft volop tips over hoe je beter kan kijken én minder je kan laten leiden door je eigen referentiekader.
Het boek start met een aantal waardevolle inzichten van haar hand:
- Goed kijken begint met negeren – over de kracht van isoleren.
- Laat je niet sturen – je wordt gemanipuleerd waar je bij staat.
- Je ziet wat je kent – iedereen neemt een 'kijkersaandeel' mee, maak er gebruik van.
- Doe alsof – inlevingsvermogen vergroot je blikveld.
- Van maken ga je beter kijken – of hoe we veel te veel in ons hoofd zitten.
- Weg met die smartphone. Uit af, in de garderobe – en niet alleen omdat je wordt afgeleid.
- De context geeft de clou – je gaat het zien als je durft te associëren.
Deze inzichten worden gevolgd door de body van het boek met ruim 50 schilderijen, voorafgegaan door een detail uit het schilderij. Deze schilderijen zijn veelal eeuwenoud. Ik had het zeker ook leuk gevonden om meer moderne werken te zien en besproken te hebben.
Auteur Van Zeil heeft een enorme kennis van de werken en de achtergronden beschreven in dit boek. Het leest prettig. Ik ben gefascineerd door de verhalen die ze vertelt. Het zijn letterlijke meesterlijke werken die in dit boek aan bod komen.
De lettergrootte is wat kleiner dan gebruikelijk.
Ik ben aangenaam verrast door de interviews met zeven interessante Nederlanders die op verschillende plaatsen in het boek zijn opgenomen. Elke geinterviewde gaat in op 'de rol van kijken in zijn/haar werk'. Leuk is hoe festivaldirecteur Sjoerd Wijnia vertelt dat hem dingen opvallen in zijn eigen leefomgeving, juist als hij moe is. De welbekende weerman Gerrit Hiemstra zegt 'als je iets echt wilt begrijpen, heb je kennis nodig bij het kijken'.
En voor mij de verrassendste is van ontwerper Paul Mijksenaar, die de bewegwijzering van Schiphol tot een hoog niveau heeft gebracht, en aangeeft dat 'hoe dichter mensen in hun eigen leefomgeving zitten, hoe slechter ze kijken. Daarom verplaats ik me in de ongeoefende kijker.' Hij licht dit toe met een situatie waarin hij met een directeur van een buitenlandse luchthaven over dat vliegveld loopt en de directeur andere wegen neemt, dan de borden aangeven. De directeur is zich er niet van bewust dat deze shortcuts niet bij alle reizigers bekend zijn.
Een mooi boek voor een ieder met belangstelling voor Kunst en/of voor beter leren kijken. Je zal nooit meer hetzelfde naar een kunstwerk kijken en waarschijnlijk ook niet naar je eigen omgeving.
Annemiek Sierhuis, fotograaf – bedrijfskundige – coach. Ze is de maker van de Creatieve Coachingskaarten.
Over Annemiek Sierhuis
Annemiek Sierhuis, fotograaf – bedrijfskundige – coach. Ze is de maker van de Creatieve Coachingskaarten.