Het is half 8 in de ochtend. Je wordt zachtjes gewekt door Jennifer. Zo heb je haar genoemd, want Jennifer is je nieuwste robot. Ze heeft je kleren voor vandaag al uitgezocht. Niet om naar het werk te gaan, want je werkt al een paar jaar niet meer. Je oude werk is helemaal overgenomen door computers. Bijna niemand die je kent werkt nog en zo'n vroeg pensioen is eigenlijk best lekker. Nu heb je tenminste tijd voor andere dingen. Zoals gitaarspelen, iets waar je vroeger nooit aan toe kwam.
Is dit ons toekomstbeeld? Het is nu nog lastig te voorspellen. Een ding is zeker: de Vierde Industriële Revolutie komt er aan, of we het willen of niet. Met die revolutie komt een stroom aan innovaties, in een tempo die we niet eerder zagen. We kunnen ons dus maar beter voorbereiden, aldus Joop Hazenberg in Technologie de baas.
Dit klinkt wellicht dreigend. Als het gaat om aanwakkeren van de urgentie om te innoveren is dat ook precies de bedoeling van Hazenberg. Op dit moment is er in Nederland nog te weinig aandacht voor deze ontwikkelingen, terwijl de gevolgen op economisch en maatschappelijk vlak groot zijn. Om bij de vierde industriële revolutie de mensheid naar een hoger plan te leiden, moeten we de technologie de baas blijven.
In het eerste deel beschrijft Hazenberg de belangrijkste technologische ontwikkelingen. Voor een groot deel vinden ze nu al plaats, maar Hazenberg deinst er niet voor terug om de lijn van deze ontwikkelingen door te trekken. AI (Artificial Intelligence) is zo'n ontwikkeling. Op dit moment neemt deze ontwikkeling een grote vlucht, al blijft het vaak een beperkte toepassing waarbij één ding heel goed wordt gedaan. Een algemene AI is er nog niet, maar het is voor te stellen dat de gevolgen daarvan veel groter zijn.
Bij de toepassingen is de zelfrijdende auto bekend, maar denk ook aan drones voor bijvoorbeeld pakketvervoer. Zou het niet mooi zijn als deze nieuwe ontwikkelingen helpen wereldproblemen op te lossen, zoals klimaatverandering en voedseltekort? Nanotechnologie, smart grid en waterstof als vervanger van grondstoffen zijn ontwikkelingen die kunnen helpen met klimaatverandering. En smart farming kan helpen efficiënter voedsel te produceren.
Toen het internet opkwam was de gedachte dat dit gelijkheid zou brengen, de verschillen tussen rijk en arm zou wegnemen. Iedereen heeft immers toegang tot internet. Inmiddels weten we beter: een aantal relatief kleine bedrijven domineert hele sectoren. 'The winner takes all'. Platformen en de deeleconomie versterken deze ongelijkheid alleen maar. Het is nog te vroeg om te zeggen of onze banen werkelijk allemaal op de tocht staan, dus of we het paard van de vorige eeuw achterna gaan. Het is wel duidelijk dat werk gaat veranderen door technologische ontwikkelingen. Bovendien betalen we nu al de prijs van online: we geven privacy op voor gemakt en onze gezondheid lijdt door gebrek aan rust.
Schetst Hazenberg een negatief beeld? We zitten voor een deel middenin deze ontwikkelingen. De Nederlandse industrie en ook de overheid zijn nog niet erg actief. De overheid heeft een afwachtende houding tegenover AI, zeker in vergelijking met andere Europese landen. De maakindustrie is alleen op kleine schaal bezig met innovaties gebaseerd op de ontwikkelingen. Hier lijkt China grote stappen te nemen, naast de Verenigde Staten. Tijd voor actie dus! Technologie de baas geeft een overzicht van de ontwikkelingen van de vierde industriële revolutie en laat zien wat het voor ons kan betekenen.
Carla Verwijs is managementconsultant met een specialisatie in kennismanagement.
Over Carla Verwijs
Carla Verwijs is managementconsultant met een specialisatie in kennismanagement.