‘In een snel veranderende omgeving vormt een managementteam dat onvoldoende ‘connected’ is met zijn relevante buitenwereld en daarentegen in hoofdzaak op interne procesoptimalisatie gericht is, een potentieel risico voor de organisatie.’
We zijn aanbeland in een fase dat wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen elkaar in een exponentieel tempo opvolgen, op alle vlakken . Om onszelf en onze organisaties goed voor te bereiden is daarom een andere manier van denken noodzakelijk. Het lineaire management denken moet plaats maken voor het exponentiële disruptieve denken. Moet een groot langlopend project dat 15 jaar zou duren maar waarvan na 7 jaar slechts 1% is afgerond maar beter worden stopgezet? In een lineaire benadering waarschijnlijk wel, maar ook in een exponentiële benadering? Stel dat van dit project na 1 jaar is afgerond 0,02%, na 2 jaar 0,04%, na 3 jaar 0,08%, na 4 jaar 0,16%, na 5 jaar 0,32%, na 6 jaar 0,64% en na 7 jaar 1,28%. Exponentieel denken brengt je na 15 jaar tot ruim 327%. Je kunt dus concluderen dat dit project bij een exponentiële benadering na 7 jaar al ver over de helft is, ook al is dan nog maar 1,28% van het totale project afgerond. Vergeet niet, vele leerprocessen lopen langs een exponentiële as! In het begin is het vaak zoeken, aftasten en iets weggooien. Maar nadat de eerste benodigde inzichten en ervaringen zijn opgedaan, zal het geleerde zich in een exponentieel tempo manifesteren in de uitvoering.
Ook kunnen totaal andere organisatievormen noodzakelijk zijn om een effectief tegenwicht te bieden aan de zo snel veranderende omgeving. Het beste antwoord op de vraag ‘Wat is het plan?’ is wellicht: Er is geen plan, er is enkel aanpassingsvermogen. Nieuwe, snel ontwikkelende technologieën, zoals bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie, quantum computers, zelfrijdende voertuigen, 3D (en 4D) printing, biobots en blockchain, zullen onze wereld binnenkort voorgoed veranderen. Er komt een moment dat een computer slimmer is dan de mens. Niet alleen slimmer dan een enkel individu, maar slimmer dan de gehele mensheid bij elkaar. Het punt in de tijd waarop de computer de mens te slim af is en hem niet langer nodig heeft om zichzelf te verbeteren en te updaten, wordt ‘singularity’ genoemd. Meerdere wetenschappers en bekende ondernemers voorspellen dat dit punt al rond 2035 bereikt zal zijn.
Met het boek Management in Singularity trachten wij niet alleen inzicht te verschaffen in belangrijke trends & ontwikkelingen, maar managers ook praktische handreikingen te geven voor de eerste cruciale stappen die zij en hun organisaties kunnen zetten als voorbereiding op wat wel wordt genoemd ‘het nieuwe normaal’. Wanneer het management of bestuur namelijk onvoldoende alert en voorbereid is op deze technologische ontwikkelingen, ontstaat welhaast per definitie een situatie van niet ‘in control’ zijn.
‘Lineair denken is nutteloos in een niet-lineaire wereld’
Traditionele managementmodellen en technieken zijn veelal lineair. In de basis gaan ze meestal uit van ‘een bestendige gedragslijn’, ‘geen verassingen’ of een min of meer ‘lineaire extrapolatie’ vanuit het verleden. Hier en daar een beetje meer, op andere plaatsen een beetje minder, dat is typisch lineair denken. Het probleem is dat lineair denken in een exponentiële, disruptieve omgeving snel misleidend en dus zeer risicovol kan zijn. Managers zullen hun denken – en parallel daaraan de management ‘tool box’ – moeten omvormen van lineair naar exponentieel. Het boek biedt daartoe handreikingen. Zo hebben we aan het eind van ieder hoofdstuk een ‘managementdiscussie’ opgenomen. Prikkelende vragen waarmee je de discussie – en dus de bewustwording - binnen het managementteam op gang zou kunnen helpen.
Aan de hand van de geschetste wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen, en de absolute noodzaak voor organisatorische flexibiliteit en innovatiekracht, is onze conclusie dat het tijd is om de traditionele Deming-cirkel (het lineaire Plan-Do-Check-Act) te vervangen. We presenteren een alternatief managementmodel waarin externe en interne ‘verbondenheid’ en ‘vertrouwen’ als motor van samenwerking en motivatie centraal staan. Vanuit het inzicht dat wanneer een organisatie in deze nieuwe tijd niet of onvoldoende verbonden (‘connected’) is met zijn relevante buitenwereld, de organisatie gevaar loopt. In disruptieve omgevingen is de Deming-cirkel naar onze mening te statisch, te veel gericht op de ‘bestendige gedragslijn’. We beschrijven de bouwstenen van het alternatieve model: Connect-Respond-Trust-Accelerate (CRTA) en geven aan hoe dit control-model kan worden ingezet om ‘in control’ te blijven in – wat wel wordt genoemd – de vierde industriële revolutie.
Het boek is bovenal een oproep aan managers, bestuurders, commissarissen en toezichthouders om tot actie te komen omdat een afwachtende houding niet echt langer een optie lijkt te zijn. Een eye-opener en vooral een uitnodiging om je eigen mening en visie te vormen.
Stephan van den Broek is partner binnen Management Meets Singularity en verbonden aan Koenen en Co. Tjeu Blommaert is auteur en hoogleraar bedrijfseconomie aan de Universiteit Maastricht. Erik Kolthof is senior adviseur Accountants in Business. Samen schreven ze Management in Singularity.