E-Learning

Er is veel te doen op het gebied van E-Learning. Het is de verdienste van Rosenberg dat hij er in zijn boek in slaagt een goed beeld te schetsen van alle factoren die van invloed zijn op E-Learning. Helaas wordt dit gecombineerd met een enorme hoeveelheid aan opsommingen en rijtjes. Dit en de weinig tot de verbeelding sprekende lay-out maken het boek bepaald niet gemakkelijk leesbaar. Desondanks verwacht ik dat het boek een standaardwerk zal worden vanwege de rijke documentatie over een onderwerp dat nog volledig in de kinderschoenen staat en onbegrensde mogelijkheden in zich heeft. E-Learning telt drie delen en dertien hoofdstukken. Kansen, nieuwe benaderingen en organisatievereisten, zijn de titels van de drie delen. Direct in het eerste hoofdstuk worden we als lezer geconfronteerd met de opvatting van de auteur over de plaats van E-Learning in relatie tot het traditionele leren en opleiden. Rosenberg stelt dat we E-Learning moeten opvatten als een aanvullende manier van leren en niet als een vervanger van het leren in een klaslokaal. Dat lijkt me een heel terechte opvatting. Niet al het leren is immers geschikt om via de elektronische weg te leren, èn - wat wellicht zwaarder telt- cursisten willen elkaar ook blijven ontmoeten. De definitie die Rosenberg geeft van E-Learning gaat uit van drie begrippen: 1. er is sprake van een netwerkverbinding; 2. de processen verlopen via een computer en 3. een brede kijk op leren. Vanaf het eerste hoofdstuk neemt de auteur de lezer mee in de concepten die rond en om E-Learning zijn gesitueerd. Zo wordt uitgelegd dat E-Learning een combinatie is van instructie en informatie. In het laatste geval zit E-learning dicht tegen kennismanagement aan. Er zijn veel voordelen van E-learning te vermelden. Het meest genoemde is wel het kostenbesparende aspect. Juist in deze onzekere economische tijd een enorm pluspunt. Wat valt er dan te besparen? Naast de trainerskosten en de kosten van materiaal, reizen en verblijf, zijn het vooral de 'studentenkosten' (de lost opportunity costs) waar de grootste besparingen worden gerealiseerd. Een ander voordeel is tijd. Organisaties die snel hun boodschap willen communiceren en veel business units tellen, zouden uitstekend gebruik kunnen maken van E-Learning. Andere in het oog springende voordelen van E-Learning zijn de flexibiliteit (de cursist kan leren wanneer hem/haar dat uitkomt), de toegankelijkheid (voor iedereen bereikbaar) en de onderhoudbaarheid (altijd up-to-date materialen in plaats van verouderde papieren versies) Vanzelfsprekend kent E-Learning ook zijn beperkingen. Als eerste wordt in dit verband - wederom - de financiële kant vermeld: de initiële kosten kunnen fors uitpakken. Andere beperkingen kunnen heel divers zijn. Zo kan de top geen interesse hebben (wat uiteindelijk funest is) of blijken de trainers zelf tegen te zijn. Dit laatste punt verdient wat nadere uitleg. In de praktijk zien we gebeuren dat E-Learning op initiatief van de trainingsafdeling wordt voorgesteld maar dat het uiteindelijk dezelfde trainers zijn die weerstand vertonen. Rosenberg somt een van zijn rijtjes op en komt met verschillende verklaringen. Ik vermeld er hier één: de big ego's van de trainers accepteren maar nauwelijks dat zij niet meer de centrale rol zullen vervullen. E-Learning gaat veel verder dan de trainingsafdeling van een organisatie. In principe heeft de gehele organisatie er mee te maken en daarom zijn de strategie en de implementatie van het grootste belang. Wanneer een organisatie eerst een veranderingsprogramma uitvoert en pas dan E-Learning implementeert, heeft het een veel grotere kans om rendement te creëren dan een organisatie die veranderingen moet doorvoeren tijdens de E-Learning implementatie. 'Eerst denken, dan doen' oftewel strategie is daarom een absolute vereiste. Wanneer een organisatie een cultuur wil creëren waarin werken en leren met elkaar worden geïntegreerd, dan zal de visie helder beschreven moeten zijn en de voorwaarden vooraf helder gedefinieerd. Wie van Rosenberg verwacht dat hij een zaligmakende weg voorschrijft, komt bedrogen uit. Wel biedt hij een raamwerk aan, en zijn er vele tips onder andere ook vorm gegeven door de zogenaamde 'journeys' (ervaringen van diverse personen in organisaties met betrekking tot E-Learning). Organisaties die van de voordelen van E-Learning willen genieten, zullen hun ogen niet moeten sluiten voor de gevaren. Om die reden kan ik 'E-Learning' van harte aanbevelen.