‘Mensen blijken veel minder rationeel te handelen dan we dachten, wat waarheid is staat ter discussie, mensen hebben geen tijd meer voor dialoog, en de wereld is zo onvoorspelbaar dat we regelmatig met zijn allen verbluft kijken naar wat er om ons heen gebeurt’, schrijft Monica Wigman in het voorwoord van Draagvlak al geregeld? Dat maakt veranderen, ook als het gebeurt in samenspraak met alles en iedereen, tot een ingewikkeld proces. Dit boek biedt handvatten.
Nieuwe versie
Draagvlak al geregeld? is de geheel herziene versie van Regel jij het draagvlak? uit 2011. Draagvlak kun je niet regelen, draagvlak moet je verdienen, beweerde Wigman in 2011, maar ze gaf naar eigen zeggen hoogstens impliciet aan hoe je dat moest doen. Deze nieuwe versie is daarin veel duidelijker. Dat zal veel te maken hebben met de toegenomen kennis van ons brein. Groepsdynamica en interactiepatronen zijn minder onbeïnvloedbaar dan ze leken. Met een beetje hulp zijn alle neuzen en alle luie hersenen (zie Kahneman: Ons feilbare denken) een behoorlijk eind in de gewenste richting te krijgen. Ook dat proces krijgt aandacht in de nieuwe versie.
Praktisch
Een praktisch handboek over verandercommunicatie, zegt de ondertitel. En daaraan is geen woord gelogen, want praktisch is het. Het boek is ingedeeld in vijf afdelingen die door een handige kleurenindeling aan de zijkant te onderscheiden zijn: het veranderproces, de inhoud, de aanpak ervan en het plan. Het vijfde deel is een samenvatting, bestaande uit alle schema’s en modellen uit het boek. De heel haastige of heel ingevoerde lezer kan waarschijnlijk voor een groot deel volstaan met doornemen van dit overzicht, voor toelichting, achtergrond en verdieping wordt hij immers ter plekke keurig verwezen naar de bijbehorende pagina(’s). Maar zo’n lezer doet zichzelf tekort. Hij mist de vele aantrekkelijke uitwerkingen en praktijkvoorbeelden die in de tekst gegeven worden. En hij mist de opvallend luchtig en helder geformuleerde tekst, die toch echt een meerwaarde heeft boven (het uitsluitend bekijken van) de fraai vormgegeven en heldere schema’s.
Kleinigheden
Een juiste(re) verantwoording van uitspraken en bronnen door middel van een uitgebreider notenapparaat en een lijst van gebruikte literatuur ontbreekt en dat is soms jammer. Net zo jammer als de slordigheden in de redactie (verwijzingen naar columns die nog aangevuld hadden moeten worden, enige al te vlot geformuleerde zinnen). Maar wie maalt om dergelijke kleinigheden als hij een tot aan de rand gevulde gereedschapskist krijgt aangereikt, met bij elke tang en elke beitel een gebruiksaanwijzing en een aantal met dat werktuig te voltooien projecten? Ik niet.
Ik blijf bij mijn woorden uit 2011: een lekker boek en een aanrader - voor iedereen die betrokken is bij een veranderingstraject of er weleens bij betrokken zou willen worden.
Over Bert Thiel
Bert Thiel (1961) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Leiden. Hij gaf ruim dertig jaar les in het voortgezet onderwijs. Nu leest, dicht en schrijft hij.
