Het draait allemaal om de publicatie van het boek (Onder bankiers) Dit kan niet waar zijn. Het boek is een uitvloeisel van zijn werk voor The Guardian (nog te lezen op het ‘banking blog’ dat hij in 2011 startte. Met simpele antropologische vragen ging hij met lezers van The Guardian en met bankiers uit de Londen City de dialoog aan. Hij sprak met honderden medewerkers, van de back office tot de banking directors en derivaat specialisten.
Luyendijk zijn conclusie: het is erg en nog erger dan we denken. Na de crash van 2008, die groter was dan we kunnen vermoeden, is er weinig veranderd in de bankwereld. Dat wij burgers dit pikken komt doordat we de consequenties niet tastbaar hebben. Wat wel het geval is bij terrorisme (bijvoorbeeld IS) of een ziekte als Ebola. De dreiging van een financiële bancaire crisis is er volgens Luyendijk nog steeds, maar weinigen, insiders, kennen er angst voor. Luyendijk neemt ons mee in zijn eigen ontdekkingstocht en permanente verbazing.
Een belangrijk facet is dat de rekening bij de belastingbetaler gelegd kan worden. De verweving van de politiek met de banken is enorm. Luyendijk omschrijft het als een kaste. Politici, in ruime aantallen vervolgen na hun politieke carrière een carrière in de financiële wereld. Waar ze vele malen meer betaald krijgen en daarmee hun invloed en netwerk als het mis gaat kunnen aanwenden. Dus werd oud-minister van Financiën de baas van een staatsbank die had kunnen omvallen. En dienen menig oud-ministers posities in raden van commissarissen bij banken en verzekeraars. Dit is niet alleen een Nederlands maar een algemeen verschijnsel.
Het boek vertelt aan mensen die de afgelopen jaren veel gelezen hebben over de crisis van 2008, haar aanleidingen en de gevolgen, weinig nieuws. Maar door de open manier om de markt te benaderen is Luyendijk in staat geweest het verhaal van binnenuit te vertellen. Dat maakt het uniek en onthutsend tegelijk. Lezen dus dit boek. En in opstand komen want het systeem van de banken en de mensen die er werken, zijn nog bijna hetzelfde als in 2008.
(Bij dit boek, en aangehaald in de Tegenlicht reportage, de verplichte kijktip Margin Call uit 2012 met o.a. Kevin Spacey, Jeremy Irons en Demi Moore over een bank die de crisis in 2008 in werking zette.)
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
